Retraite = Terugtrekken
Het is voorlopig mijn allerlaatste schrijfretraite en ik kijk er al maanden naar uit. De locatie is vorig jaar zo goed bevallen, dat ik er graag weer heen wil. De groep bestaat uit een boeiende mix van bekende en nieuwe deelnemers. Een aantal ken ik al jaren en ik ben benieuwd hoe het met hen is. Ik zie de retraite als een prachtige afronding van een drukke periode en als een overgang naar de open ruimte die voor me ligt. Per 1 augustus begint mijn sabbatical – een tijd waarin ik geen les geef, geen nieuwe cursusprogramma’s maak en geen mensen begeleidt op hun pad. Het is een tijd waarin ik stil sta en stil val om te ontdekken wat er om aandacht vraagt. Hoe mooi is het om dan vlak daarvoor op schrijfretraite te gaan in het “Huis van Zijn”!
Al mijn spullen, die ik voor de retraite nodig heb, staan gepakt. Een klein lijstje met de allerlaatste dingen ligt bovenop de krat…
Terugtrekken
En dan gebeurt het toch nog onverwachts. Mijn zwager, de een-na-jongste broer van mijn man, die al maanden zeer ernstig ziek is, is stervende en we besluiten om bij hem thuis te waken. Hoe lang het zal duren weet niemand, maar we maken een schema wie wanneer waakt. Het is woensdagavond als Harrie en ik praten over de situatie en mijn aankomende retraite, die op maandag begint. Het is me al gauw helder dat ik thuis bij Harrie en mijn zwager, Ed, wil zijn én ik voel ook hoe akelig ik het vind om de deelnemers te moeten informeren dat ik niet kan komen. Ik probeer er een nachtje over te slapen, maar dat slapen lukt niet erg.
Op donderdag is de laatste ochtend van de Summer School en ondanks alles geniet ik ervan. Het thema is innerlijke wijsheid, iets dat ik goed kan gebruiken. ‘s Avonds schrijf ik met een zwaar hart aan alle deelnemers een email. Ik kan niet naar de retraite komen, omdat mijn zwager stervende is en mijn plek hier bij Ed, bij Harrie en mijn familie is.
Ik heb een alternatief bedacht voor wie het wil: toch komen maar dan voor een persoonlijke schrijfretraite, eventueel op basis van de Schrijfkaravaan of een ander schrijfproject. Het voelt goed om deze mogelijkheid aan te bieden. Zo maakt iedereen de keuze die, onder de omstandigheden, het beste voelt. Tien deelnemers besluiten om te komen en samen maken zij er een geweldige retraite van .
Ik ontvang van iedereen warme woorden en wensen! Ik voel me echt door hen gezien!
Loslaten
Vanaf het moment dat ik heb besloten om niet te gaan, voel ik ruimte én teleurstelling. Het duurt twee dagen voor alles met alle deelnemers is geregeld en ik met mijn aandacht echt bij Ed en Harrie kan blijven. Ik weet heel zeker dat ik de juiste keuze heb gemaakt én ik voel hoe belangrijk het voor me is om toe te staan dat ik me teleurgesteld en zelfs een beetje verdrietig voel. Ik heb het me zo anders voorgesteld… Ook die gevoelens en gedachten hoeven niet weg…ook die verdienen mijn aandacht en erkenning.
Harrie en ik zijn veel bij Ed, die sneller dan verwacht heel rustig in onze aanwezigheid op zondagmiddag overlijdt. We voelen ons vooral opgelucht, dat zijn lijden voorbij is, dat we bij hem zijn gebleven en dat hij thuis heeft kunnen sterven.
De dagen daarna zijn gevuld met praktische regeldingen én met intiem contact met familie. Het is echt geweldig hoe de rouwe kant nu ook helend is. We dragen het afscheid samen én we voelen ons gedragen door de Liefde, die ons omringt.
Op het moment dat de tien deelnemers hun retraite afronden en op weg naar huis gaan, nemen wij afscheid van Ed. Het is een hartverwarmend afscheid van een lieve broer, oom en zwager én we voelen ons dankbaar dat we dit echt samen kunnen doen.
Lieve Christine,
Gecondoleerd met het overlijden van Ed. Zo stelt het leven je ineens voor een beslissing waar je totaal niet op gerekend hebt.
Anderen teleurstellen om je eigen hart te volgen, een heel moedig besluit maar ook het enige juiste voor jou/jullie op dit moment. Dank dat je dit met ons deelt, ik heb veel respect voor de manier waarop je dit hebt gedaan.
Veel sterkte de komende tijd, ook voor Harrie: een broer verliezen hakt er behoorlijk in, weet ik uit ervaring.
Liefs, Marian
Hallo Christine,
prachtig dat je hier de tijd en ruimte voor hebt durven nemen.
groet, Mieke
Hoi Christine,
gecondoleerd met je zwager en moedig hoor je besluit, ik begrijp hem volkomen, soms gaan andere dingen voor en dit is wel heel erg belangrijk, daar kun je later als alles weer rustig is, met een goed gevoel op terug kijken, veel sterkte de komende tijd, groetjes Jacqueline
Lieve Christine,
Het leven gaat zijn gang en aan ons om onszelf over te geven en te vertrouwen.
Goh wat een beweging allemaal en zo in eens is alles anders.
Ik wens je- jullie heel veel sterkte en Zijnskracht.
Een liefdevolle groet Goudsbloem.
Lieve Christine,
Heel erg gecondoleerd met het overlijden van je zwager. Wat heb je een goede beslissing genomen! De dood komt altijd onverwacht. Als we daar al geen tijd meer voor zouden hebben, waar blijven we dan? Maar natuurlijk snap ik je dilemma heel goed want je wilt andere mensen niet teleurstellen en ook met het oog op je sabbatical had je alles liever gewoon door laten gaan. Maar je hebt in alle wijsheid gehandeld en een moeilijk besluit genomen dat alleen maar respect verdient.
Heel veel dank dat je alles zo open met ons deelt. Ook daar kunnen wij weer veel van leren.
Ik denk terug aan de geweldige workshop ‘rouw is de achterkant van de liefde’. Ik hoop dat je daar veel sterkte uit kunt halen en wens jou en jouw familie alle liefde toe die je zo hard nodig hebt in deze tijd van loslaten.
Lieve Christine,
Zo zorgvuldig en overwogen als jij ten opzichte van ons, ten opzichte van je zwager en ten opzichte van Harrie en jouzelf hebt gehandeld, is bewonderenswaardig. Het aanvaarden van het leven zoals het komt en daar het enige voor jou mogelijke antwoord op geven. Liefde hoef je geen gestalte te geven, liefde hoef je ‘alleen maar’ te leven, en dat doe jij en heb je gedaan. Dank daarvoor en stevig omhelsd, Margriet ❤️
Lieve Christine.
Hoewel ik erg naar deze retraite had verlangd, was het vanaf het moment dat ik jouw mail ontving gewoon oké. Dit is het leven. Waarin we van alles kunnen bedenken, waarin we kunnen koersen naar landen van ins verlangen. En dan, waait de wind anders en verandert de koers.
De Doe Het Zelf Retraite in Wittem die Inge en ik hebben gecreëerd was zo mooi. Het was een enorme viering van onze vriendschap.
Dank voor jouw schrijven hier ❤️